Vaticaanstad, of Stato della Citta del Vaticano zoals de Italianen het noemen, is de kleinste onafhankelijke staat van de wereld en is niet meer dan 44 hectare groot. Het landje ligt in Italië in de hoofdstad Rome en wordt geheel omsloten door de stad Rome. Hierdoor is Vaticaanstad een enclave binnen Italië, oftewel een gebied dat geheel omsloten wordt door het grondgebied van één ander land. Ondanks dat Vaticaanstad in Italië is gelegen en volledig omringd wordt door een land wat lid is van de Europese Unie, is Vaticaanstad zelf geen lid van de Europese Unie. Het Vaticaan neemt wel deel aan diverse internationale organisaties.
Vaticaanstad is ontstaan in 1929 als gevolg van het Verdrag van Lateranen dat door Paus Pius Xi en Benito Mussolini werd ondertekend. In dit document werd opgenomen dat Vaticaanstad een nieuwe gecreëerde staat werd die formeel niet als voortzetting of herleving van de Kerkelijke Staat beschouwd kon worden.
Bestuur van Vaticaanstad
Net zoals vrijwel ieder ander land wordt Vaticaanstad ook volkenrechtelijk vertegenwoordigd door de Heilige Stoel. De Heilige Stoel huisvest de hoofdzetel van de Rooms-Katholieke kerk en is de staatsrechtelijke positie van het Vaticaan. De Heilige Stoel bestaat uit de paus samen met het Staatssecretariaat en de verschillende congregaties en pauselijke raden.
Het staatshoofd van Vaticaanstad is de paus die zijn officiële residentie heeft in het Apostolisch Paleis. De wetgevende macht in Vaticaanstad wordt uitgeoefend door de Pauselijke Commissie voor de Staat Vaticaanstad. Deze commissie bestaat uit vijf kardinalen en staat onder leiding van een president. In Vaticaanstad geldt over het algemeen het Italiaanse recht, mits daar niet door middel van eigen wet- en regelgeving van wordt afgeweken.
Het land beschikt verder over een eigen brandweer en politiedienst, de Gendarmerie van Vaticaanstad. Daarnaast is er nog de Zwitserse Garde, deze speciale legereenheid is verantwoordelijk voor de beveiliging van de paus en de gebouwen in het land.
Euro’s van Vaticaanstad
Ondanks dat Vaticaanstad geen lid is van de Europese Unie, gebruikt het land wel de euro als wettig betaalmiddel. De euro’s van het Vaticaanstad zijn te herkennen aan de afbeelding van de paus. Doordat Vaticaanstad weinig euro’s uitgeeft en regelmatig nieuwe munten introduceert is er een ware run op de euro’s van Vaticaanstad bij met name verzamelaars van euromunten.
De Vaticaanse euro’s met de afbeeldingen van onder andere paus erop worden door de exclusiviteit regelmatig voor flink hogere bedragen verkocht dat dat ze wettelijk waard zijn. Bijvoorbeeld een euro van het Vaticaanstad wordt op diverse munten websites al gauw verkocht voor prijzen van 5 tot 10 euro, mede afhankelijk van hoe zeldzaam de munt is. Omdat veel munten van het Vaticaanstad in collecties van verzamelaars verdwijnen zijn de euromunten van het Vaticaanstad erg zeldzaam en is de kans zeer klein dat je er ooit eentje in je portemonnee krijgt.
Bevolking Vaticaanstad
Qua inwonersaantallen staat Vaticaanstad al jaren in de top 3 van landen met de minste inwoners. Enkel de Cocos eilanden en de Pitcairne eilanden hebben met respectievelijk 596 en 237 inwoners nog minder inwoners dan de +/- 1000 mensen die in Vaticaanstad wonen. De bevolking van Vaticaanstad bestaat voornamelijk uit geestelijken waaronder priesters, zusters, kardinalen en de beroemde Zwitserse garden die verantwoordelijk is voor de beveiliging van de paus en de gebouwen in Vaticaanstad. In totaal werken er ongeveer 3000 mensen in Vaticaanstad, maar deze mensen wonen niet in het land.
Van de +/- 1000 inwoners die in Vaticaanstad wonen hebben er ongeveer de helft de Vaticaanse nationaliteit en daarmee een paspoort van Vaticaanstad. Op 31 december 2011 waren er 594 personen die de nationaliteit van Vaticaanstad bezaten. 71 kardinalen, 307 overige mannelijke geestelijken, één non, 109 leden van de Zwitserse garden en 55 leken. Vrijwel al deze mensen hebben een dubbele nationaliteit en bezitten dus nog een tweede paspoort naast hun paspoort van Vaticaanstad.
Waar je in andere landen in de wereld automatisch de nationaliteit krijgt als je geboren wordt, krijg je de Vaticaanse nationaliteit enkel door naturalisatie. De Vaticaanse nationaliteit is voornamelijk bedoeld voor geestelijken zodat ze kunnen reizen met een paspoort van het Vaticaan en diplomatieke status kunnen krijgen in de landen waar hun geloofsbrieven zijn geaccepteerd.
Eigendommen Vaticaanstad
Niet alleen in Vaticaanstad zelf bezit de Heilige Stoel van Vaticaanstad een groot aantal vastgoed ook in Rome en zelfs in de rest van de wereld heeft Vaticaanstad een groot aantal bezittingen. De meeste daarvan staan in Rome en Italië. De bezittingen op Italiaans grondgebied zijn voornamelijk kerken en kantoorgebouwen. Dankzij het verdrag van Lateranen hebben al deze bezittingen een extraterritoriale status die vergelijkbaar is met de status van een ambassade van een land. Hieronder een lijst van alle bezittingen van het Vaticaan.
- De basiliek van San Giovanni in Laterano
- Hhet Lateraanse Apostolische Paleis en de Scala Santa.
- De basiliek van Santa Maria Maggiore
- De basiliek van Sint-Paulus buiten de Muren
- Het paleis van de Cancelleria
- Het Palazzo di Propaganda Fide
- Het paleis van Sint-Callixtus in Trastevere
- Het Palazzo del Sant’Offizio met de Congregatie voor de Geloofsleer
- Het Palazzo dei Convertendi, de zetel van de Congregatie voor de Oosterse Kerken
- Het Vicariato-paleis
- Het Palazzo delle Congregazioni ai Propilei
- Het Palazzo Pio
- Het Pontificio Seminario Romano Minore
- De gebouwen op het Janiculum (Romence Pio Pauselijke College, Pauselijke Oekraïense Universiteit van St. Josaphat, Pauselijke Noord-Amerikaanse College, ziekenhuis van het Kindje Jezus, de kerk en het klooster van St. Onofrio, Pauselijke Stedelijke Universiteit, het gebied van Technical Services van de Heilige Stoel, het college International Santa Monica, General curie van de Sociëteit van Jezus, Instituut van het kind Maria, Kerk van de Heiligen Michaël en Magnus, gebouwen van de Calasanziane Zusters, de Zusters van Ons Huis en de gebouwen op Borgo Santo Spirito grenzend aan de curie van de Jezuïeten)
Buiten Rome
- Castel Gandolfo en het meer van Albano
- Het pauselijk paleis. Villa Barberini en de Villa Cybo in de stad Castel Gandolfo
- Het gebied van Santa Maria di Galeria, waar de antennes van Radio Vaticaan staan. Dit gebied werd door Italië geschonken aan de Heilige Stoel op 8 oktober 1951
Vaticaanstad bezoeken: bezienswaardigheden Vaticaanstad
Wil je Vaticaanstad bezoeken tijdens je stedentrip in Rome? Ondanks dat Vaticaanstad heel klein is, is er genoeg te zien op het gebied van bezienswaardigheden in Vaticaanstad. Veel van de bezienswaardigheden in Vaticaanstad zijn voor de normale toerist gewoon te bezoeken, sommige tegen betaling en sommige, zoals de Sint-Pietersbasiliek, zijn gratis te bezoeken. Bijzonder is verder dat alle bezienswaardigheden van Vaticaanstad op de UNESCO-Werelderfgoedlijst staan. Zo vind je er het gigantische Sint-Pietersplein waar de paus onder andere de bekende dienst tijdens Pasen en Kerstmis houdt. Daarnaast is de Sint-Pietersbasiliek een grote trekpleister van Vaticaanstad. Jaarlijks trekt deze schitterende kerk vele miljoenen bezoekers, dit is ook goed te zien aan de lange wachtrijen voor de basiliek.
Ook een must om te bezoeken tijdens je stedentrip in Rome zijn de Vaticaanse Musea (I Musei Vatica) die in de Apostolische paleizen zijn gevestigd. In totaal bestaan de Vaticaanse Musea uit 26 losse musea waar je tienduizenden kunst schatten uit heel de wereld kunt bewonderen die de katholieke kerk de afgelopen eeuwen verzameld, geroofd of gekregen heeft.
Grote trekpleister van de Vaticaanse Musea is de Sixtijnse kapel. In de Sixtijnse kapel kun je het beroemdste schilderwerk van de bekende schilder Michelangelo bewonderen. In dit schilderwerk, wat de schepping van Adam weergeeft, is de hand van God te zien die met een uitgestrekte vinger naar de hand van Adam reikt.
Achter het Vaticaan Museum liggen de Vaticaanse tuinen. Deze tuinen bestrijken meer dan de helft van het grondgebied van Vaticaanstad en zorgen met name in de hete zomers voor de nodige verkoeling dankzij de schaduwrijke plekjes in de tuinen. De Vaticaanse tuinen kunnen bezocht worden, maar wel enkel op afspraak. Meer informatie over het bezoeken van de Vaticaanse tuinen is te lezen op de pagina “Vaticaanse Tuinen”.
Daarnaast zijn er in Vaticaanstad ook een tweetal bezienswaardigheden die niet voor toeristen maar alleen voor geaccrediteerde wetenschappers toegankelijk zijn. Dit zijn de Biblioteca Apostolica Vaticana en Het Archivio Segreto Vaticano.
